Cờ vua vẫn được biết đến là một trong những bộ môn trí tuệ hàng đầu trên thế giới. Để chơi được cờ vua, bạn phải biết tính toán nhanh chóng, chính xác từng đường đi nước bước của bản thân và đối thủ. Nếu yêu thích bộ môn này, muốn nâng cao kĩ năng thì đừng bỏ qua cách chơi cờ vua cho người mới chi tiết nhất của NgonAZ hdưới đây nhé!
Cờ vua là cờ gì?
Cờ vua là một trò chơi đối kháng giữa hai người, sử dụng một bàn cờ gồm 64 ô vuông đen trắng xen kẽ. Mỗi người chơi điều khiển một bộ quân cờ gồm các quân: Vua, Hậu, Tượng, Mã, Xe và Tốt. Mục tiêu của trò chơi là chiếu hết hoặc bắt cờ vua của đối thủ.
Cờ vua được chơi trên một bàn cờ vuông 8×8, trong đó các hàng được đánh số từ 1 đến 8 và các cột được đánh số từ A đến H. Mỗi quân cờ có quyền di chuyển theo một quy tắc riêng, ví dụ: Vua di chuyển một ô theo bất kỳ hướng nào, Hậu có thể di chuyển ngang, dọc và chéo một hoặc nhiều ô, Tượng di chuyển chéo một hoặc nhiều ô, Mã di chuyển theo hình chữ L, Xe di chuyển ngang hoặc dọc một hoặc nhiều ô và Tốt di chuyển một ô theo hướng điểm tới và có thể tiến thêm hai ô trong nước đi đầu tiên.
Trò chơi diễn ra theo lượt, mỗi người chơi thực hiện một nước đi trong lượt của mình, và hai người chơi tiếp tục thay phiên nhau cho đến khi có một người chiếu hết hoặc bắt được cờ vua của đối thủ.
Cờ vua là một trò chơi trí tuệ mang tính thực chiến cao, yêu cầu người chơi có khả năng định hình chiến lược, đọc hiểu tình huống và đưa ra những quyết định thông minh để chiếm ưu thế và chiếu hết cờ của đối thủ. Nó cũng được coi là một môn thể thao trí tuệ và đã trở thành một trò chơi phổ biến trên toàn thế giới.
Thuật ngữ trong cờ vua
Dưới đây là một số thuật ngữ phổ biến trong cờ vua:
Quân cờ: Bao gồm vua, hậu, tượng, mã, xe và tốt. Mỗi quân cờ có quyền di chuyển và tấn công theo quy định riêng.
Di chuyển: Hành động của một quân cờ từ ô hiện tại đến ô đích trên bàn cờ.
Tấn công: Hành động của một quân cờ nhằm chiếu hoặc chiếu hết vua của đối phương.
Phòng thủ: Hành động của một người chơi để bảo vệ vua và các quân cờ khác khỏi tấn công của đối thủ.
Đòn chặn: Hành động của một quân cờ ngăn cản di chuyển của quân đối phương.
Chiếu: Tình huống khi vua của một người chơi đang bị tấn công và có khả năng bị chiếu hết ở nước đi tiếp theo.
Chiếu hết: Tình huống khi vua của một người chơi không thể tránh được bị tấn công từ mọi hướng.
Phong hậu: Hành động chuyển đổi một con tốt thành hậu khi nó đạt đến hàng cuối cùng của bàn cờ đối với đối phương.
Hòa: Kết quả của một trận đấu khi không có người chơi nào chiến thắng. Có nhiều hình thức hòa trong cờ vua như hòa cờ, hòa thắng hoặc hòa bình thường.
Lịch sử: Danh sách các nước đi đã được thực hiện trong một trận đấu cờ.
Lịch sử ra đời của cờ vua
Cờ vua có tên tiếng Anh “Chess”, còn được gọi là cờ phương Tây hay cờ quốc tế để phân biệt với các biến thể khác như cờ tướng. Bộ môn này xuất xứ từ Ấn Độ và Ba Tư. Còn hình thức chơi hiện tại bắt đầu xuất hiện ở Nam Âu nữa sau thế kỉ XV. Đến khoảng những năm cuối thế kỷ XIX, giải đấu cờ vua hiện đại được mở ra. Giải vô địch cờ vua thế giới lần đầu tiên được tổ chức vào năm 1886. Đến những năm 1990, cờ vua máy tính xuất hiện. Sang đến thế kỷ XXI, người ta còn sử dụng máy tính để phân tích các thế cờ và nước đi của các tuyển thủ.
Những điều cần biết trước khi chơi cờ vua
Trước tiên để hiểu được cách chơi cờ vua hay cách đánh cờ vua, bạn phải nhận biết từng con cờ, biết cách di chuyển và quy tắc trên bàn cờ.
Kiến thức cơ bản về cờ vua
Cờ vua là trò chơi dành cho 2 người, chia làm 2 màu là Trắng và Đen. Mỗi người chơi cầm 16 quân trong đó gồm: 8 con Tốt, 2 con Mã, 2 con Tượng, 2 con Xe, 1 con Hậu và 1 Vua. Bàn cờ có hình vuông 8×8, có 64 ô đen trắng đan xen với nhau. Được đánh thứ tự chiều ngang từ a đến h, chiều dọc từ 1 – 8. Dãy cuối cùng lần lượt là Xe – Mã – Tượng – Hậu – Vua – Tượng – Mã – Xe. Dãy giáp phía trên là hàng gồm 8 quân Tốt.
- Người cầm quân Trắng luôn là người đi đầu tiên.
- Các quân Hậu và Xe được gọi là quân Nặng. Còn Tượng và Mã được gọi là quân Nhẹ.
- Tùy vào bàn cờ, quân cờ vua có thể có 1 số hình dạng khác nhau.
Nguyên tắc di chuyển các quân cờ vua
– Quân Tốt
- Quân Tốt chỉ đi thẳng phía trước, không được đi lùi.
- Nước đi đầu tiên của quân Tốt có thể đi 2 ô. Sau đó chỉ được đi 1 ô.
- Tốt ăn chéo phía trước 1 ô.
- Sau khi Tốt phong cấp, cách di chuyển và cách ăn của Tốt sẽ tương tự như quân mà nó được phong cấp. Việc phong cấp là thay thế quân Tốt bởi 1 quân cờ khác như Hậu, Xe, Mã, Tượng khi quân Tốt đã đi được đến hàng cuối cùng phía bên kia của bàn cờ. Phong cấp được thực hiện ngay ở ô mà quân Tốt tiến đến và có hiệu lực lập tức.
– Quân Xe
- Quân Xe có thể di chuyển dọc và ngang ở nhiều ô bất kì nếu không có quân cản
- Trên đường di chuyển của mình, quân Xe có thể ăn bất kì quân khác màu nào, và thay thế vị trí của quân đó.
– Quân Mã
- Quân Mã di chuyển theo hình chữ L, nghĩa là đi ngang 1 ô và dọc 2 ô hoặc đi ngang 2 ô dọc 1 ô, nhưng không bị cản trở bởi bất kỳ quân nào trên đường di chuyển.
- Tại vị trí mà quân Mã sẽ di chuyển tới, quân Mã có thể ăn quân đang ở vị trí đó.
– Quân Tượng
- Quân Tượng di chuyển theo đường chéo không hạn chế ô đi nếu không bị cản trở bởi quân nào.
- Trên đường di chuyển, quân Tượng có thể ăn bất cứ quân nào và thay thế vị trí của quân đó trên bàn cờ.
– Quân Hậu
- Quân Hậu là quân mạnh nhất trên bàn cờ, nó di chuyển linh hoạt sang ngang, ăn ngang như quân Tốt hoặc đi chéo, ăn chéo như quân Tượng, miễn không bị cản trở bởi quân nào.
- Trên đường di chuyển, quân Hậu có thể ăn bất cứ quân nào và thay thế vị trí của quân đó.
– Quân Vua
- Quân Vua chỉ có thể di chuyển được 1 ô ở mọi hướng – lên, xuống, trái phải, chéo.
- Vua không được đi vào vị trí “bị chiếu” ( nơi mà vua sẽ bị bắt). Khi vua bị tấn công bởi các quân khác, được gọi là “chiếu”.
* Vài điều cần nhớ với các con cờ Vua
- Vua là quân cờ quan trọng nhất và cần được bảo vệ.
- Hậu là quân linh hoạt nhất và cũng là quân hỗ trợ các quân khác tốt nhất, có thể dùng để tấn công bắt đôi.
- Mã là quân cờ hữu hiệu để ra đòn tấn công bất ngờ hoặc bắt đôi. Quy luật di chuyển của Mã thường khiến những người mới chơi lúng túng và ít được họ lưu ý tới.
- Tượng là quân cờ hữu hiệu khi ở vị trí mở. Tuy nhiên, nhiều người thường không đánh giá cao quân Tượng và không tận dụng nó.
- Xe là quân cờ mạnh và chúng có phạm vi di chuyển rộng. Xe hoạt động tốt nhất trên các hàng và cột trống.
- Tốt dường như không có giá trị, nhưng chúng có thể được dùng để bẫy đối phương một cách hiệu quả.
Hiểu rõ thế nào là bị chiếu tướng
Trong cờ vua, bạn muốn thắng thì phải tìm cách bắt Vua của đối phương, làm cho Vua không còn bước đường nào để di chuyển. Để làm điều này, bạn cần bắt càng nhiều quân của đối phương càng tốt, đồng thời cũng phải ngăn đối phương bắt quân của mình.
Nếu Vua của bạn bị chiếu, bạn buộc phải hóa giải nước chiếu ngay trong bước sau đó. Mẹo có thể hóa giải gồm 3 cách sau:
- Bắt quân đang chiếu tướng.
- Di chuyển quân Vua tới một ô an toàn. Ô an toàn là vị trí mà Vua không bị chiếu.
- Chặn đường chiếu bằng quân cờ khác. Cách này không có tác dụng nếu quân đang chiếu tướng là Tốt hoặc Mã.
Nếu bạn không thể thực hiện một trong ba cách trên và quân Vua vẫn bị chiếu, ván cờ kết thúc và bạn đã thua.
Cách xếp bàn cờ vua
Sau khi làm quen với các quân, bạn có thể bắt đầu xếp bàn cờ. Đặt bàn cờ sao cho ô dưới cùng bên phải bàn cờ của mỗi người chơi có màu trắng. Cách xếp bbanf cờ vua chuẩn như sau:
- Xếp tất cả Tốt vào hàng thứ 2 trước mặt bạn. Các quân cờ của bạn và của đối phương được ngăn cách bởi một bức tường quân Tốt.
- Đặt 1 quân Xe vào mỗi góc của bàn cờ phía bạn.
- Đặt 1 quân Mã cạnh mỗi quân Xe và 1 quân Tượng cạnh mỗi quân Mã.
- Đặt quân Hậu vào 1 trong 2 ô còn lại ở hàng thứ nhất, tùy vào màu của quân đó (tức là nếu bạn có quân Hậu màu đen, hãy đặt nó vào ô đen; nếu là quân Hậu trắng, đặt nó vào ô trắng).
- Cuối cùng, đặt quân Vua vào ô cuối cùng còn lại. Kiểm tra liệu bố cục các quân của đối phương có giống vậy không. Hai quân Hậu phải đối diện với nhau, hai quân Vua cũng vậy.
Cách chơi cờ vua (Cách đánh cờ vua)
Quy tắc 1: Bên Trắng đi trước
Bên Trắng chọn bất kỳ quân nào họ muốn di chuyển để tấn công đầu tiên. Bên Trắng đi 1 quân, sau đó bên Đen sẽ đi 1 quân. Khai cuộc chính là một trong những phần quan trọng của ván cờ.
Thông thường, bạn nên dành 1 – 2 nước với quân Tốt. Sau đó thì tập trung vào các quân mạnh hơn như Tượng, Hậu, Xe, Mã.
Quy tắc 2: Sử dụng luật “bắt Tốt qua đường”
Quân Tốt có thể đi 2 ô trong nước đi đầu tiên của nó. Giả sử bạn di chuyển quân Tốt như vậy, sau đó quân Tốt của bạn tới đứng cạnh Tốt của đối phương trên cùng một hàng. Với nước tiếp theo, đối phương có quyền bắt Tốt qua đường của bạn. Thông thường, Tốt chỉ có thể tấn công chéo một ô. Nhưng trong trường hợp ngoại lệ này, nó vừa có thể bắt quân Tốt ở ngang nó, vừa đi chéo một ô như bình thường.
Quy tắc 3: Đi theo lượt
Bạn và đối phương lần lượt di chuyển các quân cờ cho đến khi một trong hai bên bắt được Vua. Bạn sẽ chiếm ưu thế nếu uy hiếp Hậu hoặc Vua của đối phương và buộc đối phương ở thế phòng thủ.
Quân Tốt dường như rất vướng víu cản trở, nhưng đừng “thí Tốt” vội. Khi quân Tốt sang tới hàng cuối của bên đối phương, nó sẽ hóa thành một quân cờ khác (ngoại trừ Vua). Mọi người hay chọn hóa thành Hậu nhưng bạn cũng có thể hóa Tốt thành Xe, Mã, Tượng.
Quy tắc 4: Luôn suy tính trước một hoặc hai nước đi
Chơi cờ vua không phải di chuyển lung tung các con cờ mà chúng đều ảnh hưởng lẫn nhau. Bạn phải có cái nhìn toàn cục với thế cờ của mình cũng như đối phương. Ví dụ nếu không hành động kịp thời, quân Tốt của bạn có thể cản đường tấn công của Tượng, còn Hậu sắp bị Xe của đối phương bắt mất. Hãy tính toán bước đi tiếp theo và tiếp theo nữa.
Quy tắc 5: Biết cách “nhập thành”
Có một nước đi đặc biệt liên quan đến quân Xe và quân Vua, nước đi duy nhất mà bạn có thể di chuyển hai quân cùng một lượt. Đó là nhập thành. Nhập thành là khi Xe và Vua đổi chỗ cho nhau. Vua được che chắn còn Xe được triển khai và sẵn sàng nhập cuộc.
Lưu ý, bạn chỉ có thể nhập thành khi:
- Cả quân Vua và Xe được dùng nhập thành chưa bao giờ di chuyển.
- Quân Vua không bị chiếu.
- Giữa Vua và Xe không còn quân cờ nào khác.
- Quân cờ đối phương không kiểm soát những ô nằm giữa vị trí sau nhập thành và vị trí trước nhập thành.
Cách “nhập thành” như sau:
- Bạn di chuyển cả Xe và Vua của mình trong cùng một lượt.
- Nếu nhập thành cánh Vua, Vua di chuyển về bên phải hai ô và Xe được đặt ngay cạnh Vua (tức là Xe di chuyển hai ô về bên trái).
- Nếu nhập thành cánh Hậu, Vua di chuyển về trái hai ô và Xe được đặt ngay cạnh Vua (tức là Xe di chuyển ba ô về bên phải).
Một số chiến thuật với cách chơi cờ vua
Tận dụng tối đa toàn quân
Bạn đừng di chuyển liên tục một vài con mà hãy huy động toàn quân. Làm như vậy thì các quân cờ đều được sử dụng, đối phương cũng khó bắt được những quân đó. Hãy giữ cho thế cờ được linh hoạt và biết kiềm chế, ngăn cản đối phương.
Trong khai cuộc, bạn chỉ nên di chuyển vài quân Tốt lên trước, sau đó chuyển sang di chuyển các quân khác. Các quân ở hàng đầu tiên dễ dàng “qua sông” để gia nhập cuộc chơi, tăng cường sức mạnh tấn công của bạn.
Kiểm soát trung tâm
Kiểm soát trung tâm có lợi hơn kiểm soát hai bên, vì nhiều quân cờ có thể di chuyển theo đủ mọi hướng. Khi bạn làm chủ được trung tâm thì quân cờ có khả năng di chuyển linh hoạt hơn góc cạnh. Ví dụ, quân Mã chỉ có hai lựa chọn di chuyển từ góc, nhưng có đến tám lựa chọn di chuyển từ trung tâm.
Đừng thí quân một cách không cần thiết
Nhiều người hay bỏ mặc các quân của mình, nhất là con Tốt. Đừng hi sinh vô ích mà hãy dùng nó để trao đổi ngang bằng. Không bao giờ bỏ quân cờ một cách thiếu suy nghĩ. Mỗi quân đều có giá trị riêng của nó. Trong cờ vua còn có 1 hệ thống tính điểm. Một quân cờ càng có giá trị thì điểm của chúng càng cao. Ví dụ như: Tốt là 1 điểm, Mã là 3 điểm, Xe là 5 điểm, Hậu là 9 điểm,…
Cờ hòa là gì?
Không phải cuộc chơi nào cũng có người thắng, người thua mà đôi lúc xuất hiện cả cờ hòa. Vị trí dẫn đến thế cờ hòa khi mà vua của họ không bị chiếu, cũng không có nước di chuyển hợp lệ nào khác.
Để một ván cờ kết thúc hòa có nhiều lý do:
- Thỏa thuận hòa: Các kỳ thủ có thể đơn giản đồng ý hòa cờ và ngừng chơi.
- Thế cờ lặp lại: Người chơi có quyền thủ hoà nếu một thế cờ được lặp lại chính xác ba lần (không nhất thiết phải lặp lại ba lần liên tiếp).
- Không đủ lực lượng: Không có đủ quân để thực hiện chiếu vua.
- Hòa bằng luật 50 nước đi: Nếu cả hai người chơi không di chuyển một quân Tốt nào hoặc không ăn quân nào trong 50 lượt liên tục, ván cờ được tuyên là hòa.
Kênh youtube dạy chơi cờ vua nổi tiếng
Có nhiều kênh YouTube nổi tiếng chuyên dạy chơi cờ vua. Dưới đây là một số kênh được biết đến và được đánh giá cao trong cộng đồng cờ vua:
ChessNetwork: Kênh do Jerry (không gian tên là CM Suren) điều hành. Kênh này cung cấp các video hướng dẫn chi tiết về cách chơi cờ vua, các phương pháp mở cửa, chiến thuật và các trận đấu nổi tiếng. Jerry cũng thường tham gia vào các trận đấu trực tiếp với người xem.
Hanging Pawns: Kênh này do Mato Jelic điều hành. Mato là một kỳ thủ và huấn luyện viên cờ vua có kinh nghiệm. Trên kênh YouTube của mình, anh chia sẻ các video hướng dẫn, phân tích trận đấu và cung cấp những lời khuyên hữu ích cho người chơi cờ vua.
Gotham Chess: Kênh này do Levy Rozman (còn được biết đến là GothamChess) điều hành. Levy là một streamer nổi tiếng và cũng là một kỳ thủ có trình độ cao. Kênh YouTube của anh ta cung cấp các video hướng dẫn, thảo luận về các trận đấu và giải đấu, cũng như những lời khuyên cho người chơi cờ vua muốn nâng cao kỹ năng của mình.
Thechesswebsite: Kênh YouTube này do Mike diễn dạy và giới thiệu cờ vua. Anh ta cung cấp các video hướng dẫn, từ cơ bản đến nâng cao, với giải thích chi tiết về các khái niệm, quy tắc và chiến thuật cơ bản trong cờ vua.
Saint Louis Chess Club: Kênh YouTube này là một phần của Saint Louis Chess Club tại Mỹ. Kênh này cung cấp các video về các giải đấu, phân tích trận đấu của các kỳ thủ hàng đầu thế giới và những bài giảng từ những huấn luyện viên chất lượng.
Website dạy chơi cờ vua nổi tiếng
Dưới đây là một số trang web dạy chơi cờ vua nổi tiếng:
Chess.com: Chess.com là một trong những trang web chơi cờ vua và học cờ vua trực tuyến phổ biến nhất. Trang web này cung cấp nhiều khóa học, bài học, thực hành và cơ hội chơi cờ với người chơi từ khắp nơi trên thế giới.
lichess.org: lichess.org là một trang web cờ vua miễn phí, nơi bạn có thể chơi cờ với người chơi trực tuyến, giải đấu và học cờ qua các bài học tương tác. Trang web này cũng cung cấp các công cụ phân tích trận đấu và hỗ trợ luyện tập cờ vua.
Chessable: Chessable là một nền tảng học cờ vua trực tuyến, nổi tiếng với các khóa học tương tác và phương pháp học hiệu quả. Trang web này cung cấp các khóa học từ cơ bản đến nâng cao, giúp người chơi cải thiện kỹ năng cờ vua của mình.
Internet Chess Club (ICC): ICC là một trong những cổng chơi cờ vua trực tuyến lâu đời và nổi tiếng. Trang web này cung cấp nhiều tính năng và chức năng để chơi cờ vua, bao gồm cả giảng dạy và học tập cờ vua.
Chess24: Chess24 là một trang web chơi cờ vua trực tuyến và nền tảng học cờ vua, cung cấp nhiều khóa học, bài giảng, giải đấu và cơ hội chơi cờ với người chơi khác.
Các trang web trên đều có nhiều nguồn tài nguyên học cờ vua, bài giảng, giải đấu và cộng đồng chơi cờ vua lớn. Bạn có thể truy cập vào những trang web này để tìm hiểu và nâng cao kỹ năng cờ vua của mình.
Những kiện tướng cờ vua nổi tiếng
Dưới đây là một số kiện tướng cờ vua nổi tiếng:
Bobby Fischer: Là một đại kiện tướng người Mỹ, được biết đến nhiều nhất với chiến thắng trong trận đấu vô địch thế giới năm 1972 khi đánh bại Boris Spassky.
Garry Kasparov: Là một đại kiện tướng người Nga, từng là vô địch thế giới từ năm 1985 đến 2000. Ông được coi là một trong những tài năng vượt trội nhất trong lịch sử cờ vua.
Anatoly Karpov: Là một đại kiện tướng người Nga, từng là vô địch thế giới và thường xuyên đối đầu với Garry Kasparov trong những trận đấu nổi tiếng.
Magnus Carlsen: Là một đại kiện tướng người Na Uy, hiện đang giữ danh hiệu vô địch thế giới. Ông đã phá vỡ nhiều kỷ lục trong cờ vua và được coi là một trong những tay cờ vua xuất sắc nhất hiện nay.
Viswanathan Anand: Là một đại kiện tướng người Ấn Độ, từng là vô địch thế giới và đã có sự nghiệp dài trong cờ vua chuyên nghiệp.
José Capablanca: Là một đại kiện tướng người Cuba, từng là vô địch thế giới từ năm 1921 đến 1927. Ông được biết đến với lối chơi tấn công và kỹ thuật đẳng cấp.
Đây chỉ là một số tên tuổi nổi tiếng trong lịch sử cờ vua và không thể đại diện cho tất cả các kiện tướng xuất sắc. Cờ vua đã có nhiều nhân vật vĩ đại khác đóng góp cho sự phát triển và vinh quang của môn thể thao này.
Vậy là bạn đã hiểu rõ hơn về cách chơi cờ vua hay cách đánh cờ vua đơn giản nhất rồi nhé. Chịu khó rèn luyện một chút chắc chắn trình độ mọi người sẽ được nâng cao. Đừng bỏ qua môn chơi siêu trí tuệ này nha.
