Hiện nay khi có múi giờ GMT (Múi giờ quốc tế) giúp con người dễ dàng tính toán thời gian, xem giờ giấc đơn giản rất nhiều. Một câu hỏi được đặt ra từ xa xưa, khi mà con người chưa có những công cụ hiện đại như thế ông cha ta đã tính toán và ước lượng khung thời gian như thế nào? Thơ Bác có viết: “Một canh, hai canh lại ba canh” hay trong những phim cổ trang Trung Quốc hay nhắc đến giờ Ngọ, giờ Mão… Để tìm hiểu cụ thể hơn về cách tính giờ theo 12 con giáp (Giờ, Canh, Khắc) trong ngày mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết dưới đây.
Tuy không phổ biến nhưng đây cũng là một vấn đề mà rất nhiều người quan tâm. Từ những bạn trẻ cho đến những người có tuổi hơn. Đối với những người đó thì sẽ có thể hay nhầm và không hẳn đã hiểu thực sự Giờ tý, giờ sửu, giờ dần, giờ mão, giờ thìn, giờ tị, giờ ngọ, giờ mùi, giờ thân, giờ dậu, giờ tuất, giờ hợi theo 12 con giáp.
-> Xem thêm: Con Số May Mắn Hôm Nay 12 Con Giáp
Cách tính giờ theo 12 con giáp trong ngày
Theo chiêm tinh học, 12 con giáp sẽ ứng với 12 chi là: Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi một cung hoàng đạo sẽ tương ứng với 2 giờ (2 tiếng). Cụ thể thời lượng 1 ngày dựa trên 12 cung hoàng đạo như sau:
- Giờ Tý (23h-1h): Đây là thời gian đêm hay nửa đêm (còn được gọi là trung dạ). Khoảng thời gian này, loài chuột lộng hành trên mọi ngóc ngách để tìm kiếm nguồn lương thực và cũng là lúc chuột hoạt động mạnh nhất.
- Giờ Sửu (1h-3h): Đây là thời điểm trâu thức dậy, nhai lại thức ăn (nhai lại cỏ) (được gọi là hoang kê). Thời gian trâu ăn cỏ để chuẩn bị đi cày.
- Giờ Dần (3h-5h): Đây là thời gian rạng sáng. Lúc này, hổ hung dữ nhất vì chúng rời hang, đi săn mồi.
- Giờ Mão (5h-7h): Đây là thời gian lúc bình minh (gọi là tảng sáng). Lúc mèo nghỉ ngơi sau một đêm săn chuột.
Ở một số nước châu Á khác, con giáp này (con Mão) được thay thế bằng Thỏ vì lúc này thỏ thích ra khỏi hang để ăn cỏ. - Giờ Thìn (7h-9h): Thời gian lúc rồng quây mưa – Quần long hành vũ. Các bạn hiểu theo cách đơn giản như này: đây là thời gian con người làm việc năng suất nhất, vì thế ông cha ta lấy hình tượng con rồng làm tượng trưng.
- Giờ Tỵ (9h-11h): Thời gian lúc gần trưa (gọi là ngung trung). Thời gian rắn ẩn mình nghỉ ngơi trong hang động, không tấn công, làm tổn hại đến con người.
- Giờ Ngọ (11h-13h): Thời gian lúc giữa trưa. Theo quan niệm tâm linh của cha ông ta, giờ Ngọ là giờ có nhiều dương khí nhất. Con vật được cho là có dương tính mạnh nhất là Ngựa. Chính vì thế khung giờ 11h-13h chiều được gọi là giờ Ngọ.
- Giờ Mùi (13h-15h): Thời gian mặt trời chuyển hướng về phía Tây, bước sang buổi chiều. Đây là lúc tốt nhất để dê đi tìm kiếm cỏ ăn mà không ảnh hưởng đến việc cỏ có thể mọc trở lại.
- Giờ Thân (15h-17h): Thời gian lúc chiều tà. Thời điểm bầy khỉ đã ăn no sau một ngày leo trèo vất vả kiếm ăn trên các tán cây trong rừng. Chúng hú gọi bầy đàn rất lớn để trở về hang nghỉ ngơi.
- Giờ Dậu (17h-19h): Thời gian lúc mặt trời lặn, ngày tàn. Đây cũng là lúc gà được ăn no, vào chuồng, leo lên cây để kiếm chỗ ngủ.
- Giờ Tuất (19h-21h): Là thời điểm mặt trời xuống núi. Đây cũng là lúc con người được nghỉ ngơi sau một ngày lao động vất vả. Còn chó lúc này đã được ăn no, phải thức để canh giữ nhà cho chủ.
- Giờ Hợi (21h-23h): Đây là thời điểm màn đêm tối bao trùm, vạn vật hầu hết đều chìm vào giấc ngủ, cũng là lúc lợn ngủ say nhất.
Để ghi giúp nhớ một cách dễ dàng, người ta thường lấy giờ chính Tý là 0h, giờ chính Ngọ là 12h. Từ đó, suy ra các giờ còn lại.
Cách tính giờ vào ban ngày
Đây là kiểu xem giờ theo 6 khắc kiểu cổ điển. Ban ngày hay các giờ trời chưa về đêm. Được chia thành 6 Khắc phân biệt với Canh là các giờ về đêm. Ngoài cách tính canh giờ vào ban đêm, 14 giờ còn lại ông cha ta cũng chia ban ngày thành 6 khắc, cụ thể như sau:
- Khắc 1: Được tính từ 5h đến 7h20 phút sáng
- Khắc 2: Được tính từ 7h20 phút đến 9h40 sáng
- Khắc 3: Được tính từ 9h40 phút đến 12h trưa
- Khắc 4: Được tính từ 12h đến 14h20 phút xế trưa
- Khắc 5: Được tính từ 14h20 phút đến 16h40 chiều
- Khắc 6: Được tính từ 16h40 phút đến 19h tối.
Cách tính giờ vào ban đêm
Ngoài Cách tính giờ theo 12 con giáp trong ngày, người xưa còn tính giờ vào ban đêm. Một đêm sẽ có 5 canh giờ, thời gian từ 19h tối ngày hôm trước cho đến 5h sáng ngày hôm sau, cụ thể như sau:
- Canh 1: Bắt đầu từ 19h đến 21h (tức giờ Tuất)
- Canh 2: Bắt đầu từ 21h đến 23h (tức giờ Hợi)
- Canh 3: Bắt đầu từ 23h ngày hôm trước đến 1h ngày hôm sau (tức giờ Tý)
- Canh 4: Bắt đầu từ 1h đến 3h (tức giờ Sửu)
- Canh 5: Bắt đầu từ 3h đến 5h (tức giờ Dần)
-> Xem thêm: 12 cung hoàng đạo tính cách, sở thích, công việc hôm nay
Nguồn gốc tính giờ theo 12 con giáp
Nguồn gốc của việc tính giờ theo 12 con giáp bắt nguồn từ nền văn minh Trung Hoa cổ đại. Theo quan niệm của người Trung Hoa, thời gian được chia thành 24 giờ, mỗi giờ được đặt tên theo một con vật trong 12 con giáp. Cách tính này dựa trên chu kỳ 24 giờ của Mặt Trời, được chia thành 12 khoảng thời gian bằng nhau. Mỗi khoảng thời gian được đặt tên theo một con vật trong 12 con giáp, theo thứ tự sau:
- Tý (chuột)
- Sửu (trâu)
- Dần (hổ)
- Mão (mèo)
- Thìn (rồng)
- Tỵ (rắn)
- Ngọ (ngựa)
- Mùi (dê)
- Thân (khỉ)
- Dậu (gà)
- Tuất (chó)
- Hợi (lợn)
Cách tính giờ theo 12 con giáp được du nhập vào Việt Nam từ rất sớm và được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Người Việt Nam thường sử dụng cách tính này để ghi chép thời gian, lên lịch làm việc, dự đoán vận mệnh,…
Về nguồn gốc của việc tính giờ theo 12 con giáp, có nhiều giả thuyết khác nhau. Một giả thuyết cho rằng, cách tính này bắt nguồn từ quan sát của người Trung Hoa cổ đại về hoạt động của các loài động vật trong tự nhiên. Theo đó, mỗi loài động vật sẽ có một thời gian hoạt động riêng trong ngày. Ví dụ, chuột thường hoạt động vào ban đêm, nên được đặt tên cho giờ Tý. Hổ thường hoạt động vào sáng sớm, nên được đặt tên cho giờ Dần. Ngựa thường hoạt động vào ban ngày, nên được đặt tên cho giờ Ngọ.
Một giả thuyết khác cho rằng, cách tính này bắt nguồn từ tín ngưỡng của người Trung Hoa cổ đại. Theo đó, mỗi con vật trong 12 con giáp đều có một vị thần bảo hộ. Việc đặt tên cho các giờ trong ngày theo 12 con giáp là để thể hiện sự tôn kính của người Trung Hoa cổ đại đối với các vị thần này.
Dù nguồn gốc là gì, thì việc tính giờ theo 12 con giáp vẫn là một nét văn hóa đặc trưng của người Trung Hoa và người Việt Nam. Cách tính này đã được lưu truyền qua nhiều thế hệ và vẫn được sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay.
Kết luận
Ông cha ta ngày xưa đã phân định thời gian thành 12 con giáp, 5 canh và 6 khắc giúp cho việc tính thời gian trở lên dễ dàng hơn. Đây cũng là một trong số những nét đẹp tâm linh, nét đẹp văn hóa dân tộc của người Á Đông mà Việt Nam vẫn vận dụng và duy trì nó trong việc xem hướng, giờ đẹp trong năm.
