Khi đi vào chùa bạn nên chú ý đến cách xưng hô để giữ được sự tôn nghiêm chốn thanh tịnh. Trong bài viết này, Ngonaz sẽ mách bạn cách xưng hô khi vào chùa và cách xưng hô với thầy chùa để các bạn cùng tham khảo.
Cách xưng hô với thầy chùa
Khi bạn bước vào chùa, việc xưng hô đúng cách là rất quan trọng để tôn trọng không gian thanh tịnh và trang nghiêm. Dưới đây là một số gợi ý về cách xưng hô đúng khi bạn vào chùa:
- Sử dụng “Thưa” hoặc “Xin” trước tên của người phục vụ chùa hoặc vị trưởng lão: Ví dụ: “Thưa sư phụ”, “Xin thầy”, “Thưa Đại đức”.
- Sử dụng “A Di Đà Phật” hay “Nam Mô A Di Đà Phật” khi gặp tu sĩ hay nhân sĩ trong chùa.
- Tránh sử dụng các từ ngữ quá phổ biến hoặc thân mật: Thay vì sử dụng “anh”, “em”, “chị” như trong cuộc sống hàng ngày, hãy sử dụng các cách xưng hô như “đạo hữu” hay “anh tu” để bày tỏ sự kính trọng và tôn trọng đối tác trò chuyện.
- Tránh sử dụng ngôn ngữ thô tục, lịch sự và trang nhã là yếu tố quan trọng trong việc xưng hô trong chùa.
- Chú ý đến tư thế và thái độ của mình: Đứng thẳng, không nói to hay hành động lộn xộn để duy trì không gian yên tĩnh và thanh tịnh trong chùa.
Chú ý rằng cách xưng hô trong chùa có thể khác nhau tùy theo truyền thống và quy định của từng chùa khác nhau. Nên quan sát và học hỏi từ người đi trước, cũng như tôn trọng và tuân thủ các quy tắc và tập quán của chỗ chùa mà bạn đến để đảm bảo sự tôn nghiêm và thoải mái cho mọi người.
Quy định danh xưng cho người xuất gia
- Người dưới 20 tuổi xuất gia hoặc được gia đình giửi gắm vào cửa chùa thường được gọi là chú tiểu hay Điệu. Khi thọ được 10 giới, sẽ được gọi là Sa di / chú (đối với nam) hoặc Sa di ni / ni cô (đối với nữ).
- Khi đến dưới 14 tuổi, người này sẽ được giao nhiệm vụ đuổi quạ quấy rầy khu vực tu hành của các vị sư lớn tuổi, nên sẽ được gọi là “khu ô sa di” (sa di đuổi quạ).
- Đến ít nhất là năm 20 tuổi, vị này sẽ được thọ giới cụ túc, tức là 250 giới tỳ kheo (nam) hay 348 giới tỳ kheo ni (nữ) và được gọi là Thầy (nam) hay Sư cô (nữ).
Ngoài ra hiến chương của giáo hội Phật giáo cũng có quy định danh xưng:
- Năm 20 tuổi đời, vị xuất gia thọ giới tỳ kheo được gọi là Đại Đức.
- Năm 45 tuổi đời, vị tỳ kheo được 25 tuổi đạo, được gọi là Thượng Tọa.
- Năm 60 tuổi đời, vị tỳ kheo được 40 tuổi đạo, được gọi là Hòa Thượng.
Đối với bên nữ, (ni bộ):
- Năm 20 tuổi đời, vị nữ xuất gia thụ giới tỳ kheo ni được gọi là Sư cô.
- Năm 45 tuổi đời, vị tỳ kheo ni được 25 tuổi đạo, được gọi là Ni sư.
- Năm 60 tuổi đời, vị tỳ kheo ni được 40 tuổi đạo, được gọi là Sư bà (ngày nay gọi là Ni trưởng).
- Những bậc Hòa Thượng đứng đầu điều hành các cơ sở giáo hội, các Đại tùng lâm, học viện Phật giáo, Tu viện và thường có tuổi trên 80 sẽ được tôn xưng là Đại Lão Hòa Thượng hay Trưởng Lão Hòa Thượng.
Cách xưng hô giữa người đã xuất gia
Giữa các vị xuất gia:
Thường xưng con hoặc tự xưng pháp danh, pháp hiệu và gọi vị kia là Thầy hoặc gọi cấp bậc hay chức vụ người đó đảm trách.
Các vị xuất gia cùng tông môn, cùng sư phụ, thường gọi nhau là Sư huynh, Sư đệ, Sư tỷ, Sư muội, và gọi các vị ngang vai vế với Sư phụ là Sư thúc, Sư bá. Ở nhiều nơi dùng cách xưng hô Việt hóa hơn là Sư anh, Sư chị, Sư em.
Ngoài ra còn có các danh xưng khác như: đạo hữu (bạn cùng theo đạo), pháp hữu (bạn cùng tu theo giáo pháp).
Xưng hô giữa Phật tử tại gia và chư tăng ni:
Khi tiếp xúc với chư tăng ni, Phật tử tại gia (kể cả thân quyến của vị tu hành đó) thường đơn giản gọi bằng Thầy hay Cô và xưng là con.
Có những vị cư sĩ tại gia cao tuổi xưng tôi hay chúng tôi với vị tăng ni trẻ để tránh ngại ngùng cho cả hai bên.
Cư sĩ Phật tử tại gia khi quy y Tam bảo thọ ngũ giới, đều có một vị Thầy truyền giới cho mình. Vị ấy được gọi là Thầy Bổn sư.
Cả gia đình có thể cùng chung một vị Thầy Bổn sư, tất cả các thế hệ cùng gọi vị ấy bằng Thầy.
Cách xưng hô giữa người xuất gia và gia đình
Khi tiếp xúc với Phật tử tại gia, đó có thể chính là người thân trong gia đình, chư tăng ni thường xưng là tôi hay chúng tôi hoặc dùng pháp danh, pháp hiệu hay bần tăng, bần ni.
Cũng có khi chư tăng ni xưng là Thầy/Cô và gọi người tiếp xúc là đạo hữu hay quý đạo hữu. Một Phật tử xuất gia (tăng ni) ít tuổi gọi một Phật tử tại gia nhiều tuổi bằng “con” là điều không nên, để tránh sự tổn đức.
Ngoài ra trong một số trường hợp tiếp xúc riêng, tùy thuận theo đời không mang tính cách thiết giảng, vị tăng ni có thể gọi phật tử tại gia hoặc người thân của mình một cách trân trọng tùy theo tuổi tác giống như cách xưng hô xã giao ngoài đời.
