Chỉ còn khoảng hơn tuần nữa là đến Tết ông Công ông Táo hay tiễn ông Táo lên chầu trời. Nghi thức này tuy không cần quá cầu kỳ nhưng vẫn cần sự trang trọng, chu đáo. Nếu còn băn khoăn chưa biết cúng ông Công ông Táo gồm lễ vật gì, bài văn khấn ra sao thì đừng bỏ qua thông tin dưới đây nhé. Trong bài viết này NgonAZ sẽ sướng dẫn mọi người chuẩn bị mâm cúng ông công ông táo, bài văn khấn chuẩn nhất và lựa chọn giờ đẹp.
>> Xem thêm: Hình ảnh Tết 2023 năm Quý Mão đẹp, Ý nghĩa nhất
Sự tích ông Công ông Táo ngày xưa nói gì?
Lễ cúng ông Công, ông Táo thường được tiến hành vào ngày 23 tháng Chạp (có nơi sẽ tiến hành sớm hơn vài ngày) với lễ vật tùy theo từng gia đình. Tuy nhiên nhất định phải có 3 bộ mũ áo, hài (giày) và cá chép. Nghi thức này gắn với nhiều dị bản khác nhau, ví dụ như:
– Xuất phát từ tục thờ “Ngũ tự” để trả công cho 5 vị thần trong gia đình là: thần Cổng (Môn thần), thần Cửa (Hộ thần), thần Cửa sổ (Trung lưu thần), thần Bếp (Táo thần) và thần Đường đi trong nhà (Hành thần).
– Truyền thuyết khác nói “Ngũ tự” gồm 5 vị: thần Bếp (Táo thần), thần Giếng (Tĩnh thần), thần Cửa (Môn thần), thần Nhà (Hộ thần), thần Cửa sổ (Trung lưu thần) hoặc 5 vị: thần Bếp (Táo thần), thần Đất (Thổ công), tổ nghề (Tiên sư), thần cửa (Môn gia hộ úy), thần bảo hộ sức khỏe con người và vật nuôi (nhân súc Y thần)…
Trong 5 vị gia thần thì Táo quân, Thổ địa, Môn thần được thờ cúng phổ biến nhất. Do vậy mà bạn vẫn thường nghe đến cụm từ: “Đông trù tư mệnh Táo phủ thần quân”.
– Trong “Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam” của Nguyễn Đổng Chi, Táo quân là chỉ nguồn gốc “Vua bếp hai ông một bà” Thị Nhi (Nhi nghĩa là nhừ, chín nhừ), người chồng trước là Trọng Cao (Cao nghĩa là tinh bột, ám chỉ gạo) và người chồng sau là Phạm Lang (Lang còn có âm đọc là Canh – món canh). Bi kịch xảy đến khiến họ trở thành ba ông đầu rau, hóa thân vào bếp lửa mang đến hơi ấm cho muôn nhà.
Mâm lễ cúng ông Công ông Táo
Lễ vật cúng ông Công ông Táo tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình. Trong đó phổ biến là xôi, cơm canh, rượu, nước, vàng mã, trầu cau, thịt heo, thịt gà, hoa quả,… Đặc biệt phải có 3 bộ mũ, áo, hài và 3 con cá sống là tốt nhất. Theo sách “Việt Nam phong tục” của Phan Kế Bính ghi: “Mua hai mũ ông, một mũ bà để thờ và mua con cá chép để làm ngựa cho Táo quân lên chầu trời”.
Những năm 1990 trở về trước, ở miền Bắc, nhiều gia đình dù lễ vật nhiều hay ít đều có thêm 1 đĩa bánh kẹo gồm kẹo lạc, kẹo vừng, bánh mật, kẹo mạch nha,… hoặc một bát mật mía. Dân gian cho rằng Táo quân về chầu Ngọc hoàng cần “ngọt giọng” tấu báo những điều tốt đẹp về gia đình mình, cầu mong Ngọc hoàng ban phúc lành cho gia đình trong năm mới.
Lễ vật bằng giấy, vàng mã cúng ông Công ông Táo
– Mũ ông Công ba cỗ hay ba chiếc: Hai mũ Táo ông và một mũ Táo bà. Mũ dành cho các ông Táo thì có hai cánh chuồn, mũ Táo bà thì không có cánh chuồn. Nhiều người chỉ cúng một cỗ mũ ông Công (có hai cánh chuồn) để tượng trưng.
– Cá chép: Tượng trưng cho phương tiện di chuyển của Táo Quân. Bạn có thể sử dụng cá chép giấy hoặc cá chép thật đều được. Ở miền Bắc hay cúng một hoặc ba con cá thả xuống sông với ngụ ý “cá chép hóa rồng”. Nhưng ở miền Nam, họ dùng cá chép giấy nhiều hơn.
– Tiền vàng.
– 1 chiếc áo.
– 1 đôi hia bằng giấy.
Màu sắc của mũ, áo và hia cúng ông Táo cũng thay đổi theo từng năm phụ thuộc vào ngũ hành như sau:
- Năm hành Kim sẽ cúng mũ, áo và hia màu vàng
- Năm hành Mộc sẽ cúng mũ, áo và hia màu trắng
- Năm hành Thủy sẽ cúng mũ, áo và hia màu xanh
- Năm hành Hỏa sẽ cúng mũ, áo và hia màu đỏ
- Năm hành Thổ sẽ cúng mũ, áo và hia màu đen
Năm 2023 thuộc hành kim, do đó bạn nên chọn đồ cúng màu vàng sẽ phù hợp và mang lại nhiều may mắn hơn.
Nhiều gia đình có trẻ con, người ta cúng Táo Quân một con gà luộc. Gà luộc này phải thuộc loại gà cồ mới tập gáy (tức gà mới lớn) để ngụ ý nhờ Táo Quân xin với Ngọc Hoàng Thượng Đế cho đứa trẻ sau này lớn lên có nhiều nghị lực, thông minh và sinh khí hiên ngang như con gà cồ vậy.
Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo
Tùy điều kiện, gia cảnh, quan niệm của mỗi gia đình, người ta có thể làm lễ mặn hoặc lễ chay tiễn ông Công ông Táo về trời. Mâm cúng ông Táo cơ bản, truyền thống bao gồm:
- 1 đĩa gạo
- 1 đĩa muối
- 3 chén rượu
- Thịt heo luộc
- Gà luộc hoặc quay
- Đĩa rau xào
- Hành muối
- Xôi gấc
- Giò heo
- Canh mọc
- Cá chép nướng (ở miền Nam thường cúng cá lóc nướng)
- Trái cây tươi
- Trầu cau
- Trà, rượu
- 1 tập giấy tiền, vàng mã
- 1 lọ hoa cúc
- 1 lọ hoa đào nhỏ
Ngày nay, mâm cỗ cúng ông Táo được đơn giản hơn khá nhiều, không bắt buộc các gia đình phải chuẩn bị đầy đủ các món.
Văn khấn cúng ông Công ông Táo cũng là nghi thức rất quan trọng giúp gia chủ gửi gắm được nguyện vọng đến với Ngọc Hoàng và các vị thần khác. Dưới đây Ngonaz.com sẽ hướng dẫn 2 mẫu văn khấn đơn giản và văn khấn Nôm chi tiết hơn cho mọi người nhé.
Bài văn khấn cúng ông Công ông Táo đơn giản nhất
“Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ (chúng) con là: ……………
Ngụ tại: …………
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm. Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành. Chúng con lễ bạn tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Nam mô a di đà Phật!
Bài văn khấn cúng ông Công ông Táo chi tiết
“Kính lạy ngài bản gia Đông Trù tư mệnh Táo phủ thần quân!
Kính lạy các ngài bản gia thần linh, thần hoàng bản thổ, ngũ phương ngũ lộ long mạch tài thần, ngũ phương ngũ thổ phúc đức chính thần, bản gia chấp sự chư tôn thần!
Tiến chủ con là: (tên ông bà cha mẹ, con cháu…) đồng gia đẳng.
Hôm nay là ngày ngài Đông Trù tư mệnh Táo phủ thần quân về trời phụng mệnh Ngọc đế. Tiến chủ chúng con thành tâm sửa biện hương hoa phẩm vật, xiêm hài áo mũ, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Đông Trù tư mệnh Táo phủ thần quân giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Kính mời các ngài bản gia thần linh, thần hoàng bản thổ, ngũ phương ngũ lộ long mạch tài thần, ngũ phương ngũ thổ phúc đức chính thần, bản gia chấp sự chư tôn thần đồng tọa, thụ hưởng lễ vật.
Tuân theo lệ cũ, ngài Đông Trù tư mệnh Táo phủ thần quân là chủ Ngũ Tự. Cúi xin ngài soi xét lòng trần, gia ban phúc lộc. Trong năm gia đình chúng con có những sai phạm, lỗi lầm gì xin tôn thần gia ân châm chước (đến đây gia chủ có thể bộc bạch những điều tốt – xấu của gia đình, nhận lỗi, sám hối, hứa sửa đổi). Ngài về trời chầu Ngọc đế, tấu xin Ngọc đế gia ân ban phước, phù hộ toàn gia chúng con trai gái trẻ già được an ninh khang thái!
Chúng con xin giải bày tấm lòng thành thực. Cúi xin các vị thần minh chứng giám!
Cẩn cáo, thượng hưởng!”.
Cúng ông Công ông Táo vào giờ nào?
Theo quan niệm dân gian cũng như chia sẻ của chuyên gia phong thuỷ, lễ cúng ông Táo cần phải được thực hiện trước khi ông Táo bay về trời. Tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp năm Nhâm Dần. Sau khi đã bày lễ, thắp hương, đọc văn khấn xong, bạn đợi hương tàn rồi thắp thêm 1 tuần hương nữa. Lễ tạ, tiếp đến là hóa vàng mã, thả cá ra ao, hồ, sông,… để chở ông Táo lên chầu Trời.
Những khung giờ tốt để cúng ông Công ông Táo năm 2023 bao gồm:
– Nếu cúng ngày 21 tháng Chạp: Bạn nên cúng vào giờ Mão (khoảng 5 – 7h), giờ Ngọ (khoảng 11 – 13h), giờ Thân (khoảng 15 – 17h), giờ Dậu (khoảng 17 – 19h). Trong đó, giờ Ngọ là giờ Tốc Hỷ, là khung giờ tốt nhất để cúng ông Công ông Táo ngày 21 tháng Chạp. Cùng vào khung giờ này giúp gặp nhiều may mắn, niềm vui, hóa giải bệnh tật và xui xẻo cho các thành viên trong gia đình.
– Nếu cúng ngày 23 tháng Chạp, bạn nên cúng vào giờ Thìn (khoảng 7 – 9h) và giờ Tị (khoảng 9 – 11h). Trong đó, giờ Thìn chính là giờ Tốc Hỷ, là thời điểm thích hợp nhất và mang lại nhiều may mắn cho gia đình.
Theo quan niệm dân gian, giờ Ngọ từ khoảng 11- 13h là khung giờ tốt để cúng ông Công ông Táo. Thời điểm này các thần Bếp quy tụ cùng về trời nên rất linh thiêng, thích hợp nhất tiễn Táo Quân. Sau khi cúng ông Công ông Táo xong hết, bạn đợi nhang tàn là có thể dùng bếp nấu ăn trở lại bình thường rồi nhé. (nguồn: ngonaz.com)
Những lưu ý khi cúng ông Công ông Táo
– Trước khi đọc văn khấn cúng ông Công ông Táo, bạn cần phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc nghiêm túc, kín đáo và lịch sự, để thể hiện sự tôn kính của gia chủ đối với các quan thần.
– Đọc văn khấn phải đọc với thái độ nghiêm túc, thành tâm, đọc to, rõ ràng, rành mạch.
– Không nên cầu xin tài lộc, sung túc mà chỉ nên xin Táo báo những việc tốt đẹp trong năm.
– Bạn không cúng Táo Quân sau 12h trưa ngày 23 tháng Chạp.
– Bạn không được đặt mâm lễ cúng ở dưới bếp
– Bạn không được thả cá chép từ trên cao xuống
>> Xem thêm: 7 Điều kiêng kỵ không được làm khi cúng ông Công ông Táo
Lời kết
Cúng tiễn ông Công ông Táo về trời là phong tục, nghi thức quan trọng với người dân Việt Nam nhằm chuẩn bị đón năm mới. Vậy nên mọi người cố gắng làm mọi thứ thật đầy đủ, trang trọng như đã chia sẻ ở trên nhé. (nguồn: ngonaz.com)
