Gói bánh chưng là hoạt động không thể thiếu mỗi dịp Tết cổ truyền. Chỉ cần bỏ ra một chút công sức là gia đình bạn đã có thể tự gói và luộc bánh chưng rồi. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn 6 cách gói bánh chưng phổ biến nhất, giúp bạn có những chiếc bánh chưng thật ngon, đẹp cho ngày Tết.
Ý nghĩa bánh chưng trong ngày tết
Cùng với truyền thuyết xa xưa ấy, chiếc bánh chưng, bánh giầy gói ghém cho mình cả một nền văn minh nông nghiệp lúa nước thời bấy giờ.
Bên ngoài của chiếc bánh chưng là lá dong (hoặc lá chuối) gói có sẵn trong tự nhiên. Nhân bánh được chế biến từ các nguyên liệu quen thuộc như: gạo nếp, đậu xanh, hành, thịt heo,… đều là nguyên liệu nấu ăn truyền thống người Việt.
-
Ý nghĩa bánh chưng trong ngày tết
Chính vì vậy bánh chưng xuất hiện rất nhiều trong ngày Tết để thể hiện sự biết ơn trời đất đã cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu mang lại cuộc sống ấm no cho con người.
Bánh chưng Tết cũng thể hiện được chữ hiếu của chúng ta đối với cha mẹ. Chính vì thế mà phong tục dùng bánh chưng làm quà biếu dâng lên cha mẹ có nguồn gốc từ đây.
Cách gói bánh chưng có khuôn
Nguyên liệu chuẩn bị
- Gạo nếp
- Đậu xanh khô (đã cà vỏ)
- Thịt ba chỉ
- Lá dong
- Lạt để buộc bánh
- Hành khô, muối, đường, hạt tiêu
- Khuôn bánh cỡ 12 x 12 cm
Sơ chế nguyên liệu
Gạo nếp: mang đi vo sạch rồi ngâm trong nước. Sau khi ngâm xong thì bạn đổ nước đi và trộn cùng với muối hạt.
Đỗ xanh: Ngâm đỗ với nước ấm trong khoảng 2 tiếng. Tiếp đó đem đồ (giống đò xôi) cho đỗ bở và tơi. Khi đỗ còn nóng hãy dùng chày hoặc muỗng gỗ để đánh nhuyễn. Vo đậu thành từng viên, số lượng tùy thích.
-
Cách gói bánh chưng có khuôn
Lá dong: rửa thật sạch rồi lau khô. Sau đó dùng dao cắt bỏ bớt phần xương sống của lá cho đỡ cứng. Tiếp đó, cắt lá để gói bánh.
Thịt lợn: rửa sạch để ráo nước, thái thịt thành miếng nhỏ từ 3-4 cm. Sau đó mang đi ướp với hạt tiêu và hành khô đã thái mỏng (mức độ cho tiêu và cho hành tùy ý thích và khẩu vị).
Các bước gói bánh chưng khuôn
Mỗi một chiếc bánh chưng sẽ tương ứng với 4 lớp lá dong. Gập đôi lá dong lại theo chiều dọc. Tiếp đó gập làm 4 theo chiều ngang. Đo chiều dài cạnh lòng khuôn rồi đó từ phần gập ngang của lá đến đầu lá và cắt bỏ phần lá thừa.
Xếp các lá dong thành các cạnh hình chữ nhật trong khuôn, các mặt xanh đậm của lá thì bỏ vào trong và mặt xanh nhạt bỏ ra bên ngoài. Điều này giúp cho bánh có màu xanh đẹp mặt khi nấu.
Tiếp đó, xúc 1 bát gạo nếp đầy đổ vào trước, dàn đều ra. Sau đó cho 1 nắm đỗ bóp nhẹ và rải thật đều trong khuôn viên gạo. Đặt 4 miếng thịt đã được ướp vào 4 góc. Cuối cùng đổ tiếp một bát gạo nếp lên trên.
Gấp đồng thời 2 lá dong ở lớp trên vào. Gấp tiếp 2 lá dong ở lớp dưới vào, và lèn chặt nhẹ tay. Nhắc khuôn ra. Dùng lạt (dây) để buộc chặt bánh lại.
Khi đã gói bánh xong, bạn lấy phần cuống lá dong và một ít lá dong thừa xếp vào đáy nồi. Sau đó xếp bánh vào nồi rồi mang đi luộc trong khoảng 10 tiếng. Trong quá trình luộc bánh, cần lưu ý lửa và nước để bánh được chín, rền.
Bánh chín bạn vớt ra rửa sạch bằng nước lạnh rồi xếp ra rổ, dùng vật nặng chèn lên trên để bánh được chắc.
Cách gói bánh chưng bằng lá dong có tạo khuôn từ sống lá
Nguyên liệu cần có
- Gạo nếp
- Đậu xanh
- Thịt heo
- Dây lạt
- Lá dong
Gói theo cách này, 1 bánh chưng sẽ sử dụng 4 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Các bước gói bánh chưng bằng lá dong
Bước 1: Gấp lá dong
Đầu tiên, các bạn rửa lại lá dong rồi dùng khăn để lau thật sạch và khô.
Để gấp lá, các bạn cho mặt màu xanh đậm ở phía dưới và lật mặt lá có màu nhạt hơn lên trên. Gấp mép lá theo phương ngang sao cho khoảng cách từ mép lá đến sống lá là 2 đốt tay, lấy tay vuốt cho lá thành nếp.
Mách nhỏ: Tùy theo bánh mà bạn muốn làm to hay nhỏ, để điều chỉnh khoảng cách từ sống lá đến nếp gấp.
-
Cách gói bánh chưng bằng lá dong có tạo khuôn từ sống lá
Sau đó, gấp đôi lá dong lại, lấy tay miết một đường gấp nếp. 3 lá còn lại bạn cũng làm tương tự nhé!
Bước 2: Cắt lá và tạo khuôn
Sau khi gấp lá xong, các bạn lấy 4 chiếc lá xếp ngay ngắn và sử dụng kéo cắt ngắn hay dài tuỳ theo kích cỡ bánh mà các bạn muốn làm nhé!
Sau khi cắt lá xong, các bạn mở lá ra và gấp chéo lá sao cho 2 mép của lá vuông góc với nhau, phần lá thừa lận vào bên trong. Sử dụng vật nặng đè lên để giữ nếp lá. Thực hiện tương tự với các lá còn lại. Xếp 4 lá vào với nhau để tạo thành khuôn bánh.
Nắn chỉnh lá cho thành khuôn hình vuông và luồn 1 sợi dây lạt dưới khuôn bánh trước để sau khi gói xong sẽ dùng để buộc bánh tạm thời.
Bước 3: Gói bánh chưng
Bạn lần lượt cho các nguyên liệu đã được chuẩn bị vào theo thứ tự: dàn đều 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo rồi thêm 1 lớp đậu xanh và cuối cùng là 1 lớp gạo nếp.
Bạn nén thật chặt phần nhân và dàn đều nếp để nhân bánh được cố định và chắc chắn hơn nhé.
Sau khi đã cho nguyên liệu vào, bạn gấp 2 bên mép lá đối diện với nhau vào rồi dùng dây lạt để buộc tạm thời. Tiếp đến gấp 2 bên mép lá còn lại và chỉnh để bánh được vuông vắn.
Cố định bánh bằng các sợi dây lạt khác. Đối với cọng dây lạt đầu tiên, các bạn tháo và kéo ra ngoài. Bạn buộc dây lạt tạo thành hình caro trên mặt bánh là đẹp. Không nên buộc quá chặt nhưng cũng không nên buộc quá lỏng.
Sau khi đã buộc hết dây lạt, các bạn nắn nhẹ tay các góc bánh để bánh được vuông và nhân bên trong được dàn đều.
Bước 4: Thành phẩm
Cùng ngắm nhìn tác phẩm bánh chưng gói theo cách tạo khuôn từ sống lá bạn nhé. Bánh vuông đẹp không kém gì sử dụng khuôn.
Gói bánh chưng bằng lá dong không tạo khuôn
Nguyên liệu cần có
- Gạo nếp
- Đậu xanh
- Thịt heo
- Dây lạt
- Lá dong
Gói theo cách này, 1 bánh chưng sẽ sử dụng 3 chiếc lá dong và 4 sợi dây lạt.
Các bước gói bánh chưng bằng lá dong không có khuôn
Bước 1: Xếp lá
Khi mua lá dong về, bạn rửa lại sạch với nước rồi dùng khăn để lau khô. Tiếp đó, bạn dùng dao để cắt phần sống lá, nhưng không nên cắt sâu quá sẽ vào đến thịt lá, làm rách lá.
-
Gói bánh chưng bằng lá dong không tạo khuôn
Úp mặt xanh đậm của 1 lá dong xuống theo chiều dọc. Với 2 lá dong còn lại, các bạn ngửa mặt xanh đậm lên và đặt theo chiều ngang. Bạn xếp lá sao cho lá dong trên chồng lên một nửa lá dong phía dưới.
Bước 2: Xếp nhân và gói lá
Bạn cho các nguyên liệu đã được chuẩn bị vào như sau: dàn đều 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng cho 1 lớp gạo nếp.
Đầu tiên, các bạn túm 2 mép lá đặt dọc vào dùng tay để gấp và cuộn các mép lá vào sát nếp để cố định nhân bánh.
Một tay giữ ở mép vừa gấp, một tay gập 1 bên của phần lá đặt ngang, dựng bánh lên, giữ thật chặt và thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần để phần nếp được dàn đều. Sau đó, gấp phần lá phía trên vào, dựng bánh phía bên này xuống mặt bàn và thực hiện tương tự như vậy với bên còn lại.
Bước 3: Buộc dây lạt
Đặt bánh nằm ngang trên mặt bàn. Chuẩn bị 4 sợi dây để gói bánh nhé. Sử dụng 1 dây lạt luồn xuống phía dưới bên phải của bánh, vòng qua bánh rồi xoắn 2 đầu dây lại với nhau. Luồn 1 đầu dây vào sợi dây lạt nằm ngang trên mặt bánh để cố định dây lạt.
Thực hiện tương tự như vậy với 3 dây còn lại.
Bước 4: Thành phẩm
Đây là cách gói bánh chưng không cần khuôn với sống lá dong. Với vài bước đơn giản là đã gói xong một chiếc bánh chưng vuông vức, đẹp mắt rồi.
Cách gói bánh chưng bằng lá chuối và bìa carton
Nguyên liệu cần có
- Gạo nếp
- Đậu xanh
- Thịt heo
- Dây ni lông
- Lá chuối
- Carton
Gói theo cách này, 1 bánh chưng sẽ sử dụng 3 chiếc lá chuối (sẽ cắt thành các miếng nhỏ hơn), 1 hộp carton và 1 sợi dây ni-lông dài 2.5m.
Các bước gói bánh chưng bằng lá chuối
Bước 1: Cắt hộp carton
Chọn 1 hộp carton dày để khuôn được cứng cáp hơn bạn nhé. Tùy theo độ to, nhỏ của bánh chưng mà bạn chọn hộp carton to hay nhỏ tùy chọn. Trong bài hôm nay, chúng tôi sẽ sử dụng hộp có kích cỡ vuông 9*9 cm với chiều cao 5.5cm.
Bước 2: Cắt lá và xếp lá
-
Cách gói bánh chưng bằng lá chuối và bìa carton
Dùng khăn sạch để lau lá chuối, sau đó mang lá đi phơi dưới nắng gắt 10 – 15 phút cho lá héo bớt. Cắt lá theo chiều dọc thành 6 miếng lớn, có chiều ngang khoảng 9cm (cùng kích thước của hộp carton), chiều dài từ 30 – 35 cm và 4 miếng nhỏ có chiều ngang khoảng 5.5cm (cùng kích thước với chiều cao của hộp carton).
Gấp đôi 1 miếng lá lớn với 2 mặt lá đậm sẽ úp vào nhau. Luồn qua 1 cạnh của hộp rồi gập lá phía trên xuống theo cạnh hộp. Thực hiện tương tự như vậy với 3 miếng lá lớn còn lại.
Với 2 miếng lá lớn còn lại, các bạn đặt chéo nhau vào giữa hộp, với mặt lá đậm ngửa lên phía trên.
Với 4 miếng lá nhỏ, các bạn gấp đôi rồi đặt nếp gấp vào 4 góc vuông của hộp.
Bước 3: Xếp nhân và gói bánh
Dàn đều các nguyên liệu vào khuôn bánh như sau: 1 lớp gạo nếp, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng 1 lớp gạo nếp. Dùng muỗng để nén nếp xuống để các nguyên liệu dính chặt với nhau nhé.
Lần lượt gấp 2 miếng lá lớn ở giữa lại. Với 4 miếng lá lớn bên hông, các bạn thực hiện như sau: Vắt chéo 1 miếng lá lớn qua 1 bên, dùng tay để miết đường xéo của lá, rồi gấp lá vào bánh. Thực hiện như vậy với 3 lá lớn còn lại theo chiều kim đồng hồ.
Sau đó, bạn úp mặt bánh vừa gấp lại, ngửa phần đáy bánh lên và gấp các lá tương tự như trên nhé.
Cuối cùng, bạn dùng 1 tay vừa giữ bánh, 1 tay kia nhẹ nhàng nhấc hộp carton lên.
Bước 4: Buộc dây
Luồn ¼ chiều dài của sợi dây đi dưới đáy bánh, đặt dây lệch qua bên phải. Sử dụng mảnh dây dài xoắn 90 độ với mảnh dây ngắn rồi luồn sợi dây dài đi dưới đáy bánh lên mặt trên bánh rồi tiếp tục xoắn 2 dây 90 độ để tạo thành 1 đường song song với sợi dây đã buộc trước đó.
Tiếp đó, bạn luồn sợi dây dài đi dưới đáy bánh. Xoắn 2 dây 90 độ để tạo thành 1 đường song song với sợi dây đã buộc. Vậy là trên mặt bánh đã có ngay 4 đường dây đặt chéo nhau, trong đó có 2 đường dây song song nhau.
Cuối cùng, bạn giữ sợi dây dài quấn 1 đường quanh thân bánh, rồi cột vào với nhau để cố định bánh là được.
Bước 5: Thành phẩm
Chỉ với 1 hộp bìa carton và 1 sợi dây, chúng ta đã khéo léo gói được một chiếc bánh chưng vuông vức và đẹp mắt. Sau khi luộc, bánh vẫn giữ được hình dáng, vô cùng vuông vức luôn nhé.
Gói bánh chưng bằng lá chuối không cần dây
Nguyên liệu chuẩn bị
- Gạo nếp
- Đậu xanh
- Thịt heo
- Lá chuối
Gói theo cách này, 1 bánh chưng sẽ sử dụng 3 chiếc lá chuối.
Lưu ý: Với cách gói này, các bạn cần xào sơ nếp, để nếp được mềm, tạo độ dính giúp bạn dễ định hình bánh.
-
Gói bánh chưng bằng lá chuối không cần dây
Các bước gói bánh chưng bằng lá chuối không cần dây
Bước 1: Xếp lá
Lá chuối sau khi mua về bạn dùng khăn để lau sạch. Tiếp đó, mang lá đi phơi 10 – 15 phút dưới trời nắng gắt cho lá héo bớt.
Cắt lá thành 3 miếng, mỗi miếng rộng khoảng 35cm. Xếp 2 miếng chồng lên nhau, có mặt xanh đậm đều úp xuống phía dưới (A), 1 miếng còn lại có mặt xanh đậm ngửa lên trên (B).
Bước 2: Xếp nhân và gói bánh
Lần lượt dàn đều các nguyên liệu vào lá có mặt đậm ngửa lên (B) theo thứ tự như sau: 1 lớp nếp xào, 1 lớp đậu xanh, 1 lớp thịt heo, 1 lớp đậu xanh và cuối cùng là nếp xào.
Dùng tay để gấp 2 mép lá chéo nhau vào giữa.
Một tay giữ nếp vừa gấp, một tay gập 1 bên lá đang mở ra, dựng bánh lên rồi giữ chặt và thổ bánh xuống mặt bàn nhiều lần để phần nếp được dàn đều. Sau đó, gấp phần lá ở phía trên vào, nếu dư lá thì các bạn cắt bỏ hoặc gấp lá dư vào bên trong nhé.
Dựng bánh phía bên này xuống mặt bàn, mở lá phía bên còn lại lên và thực hiện tương tự.
Úp mặt có nếp gấp của bánh xuống chính giữa 2 lá chuối (A), đặt bánh chéo tại hình thoi so với mặt phẳng của lá (A).
Dùng tay để gấp 2 mép lá chéo nhau của các lá (A) vào giữa, xong bạn gấp 2 đầu lá hai bên vào rồi miết thật chặt từng nếp gấp để tạo hình vuông.
Bước 3: Cố định bánh
Cắt lá chuối thành 2 sợi, mỗi sợi dài khoảng 25cm. Dùng các sợi này để buộc quanh bánh thành 2 đường vuông góc nhau để cố định bánh nhé.
Bước 4: Thành phẩm
Cách gói bánh chưng chỉ bằng lá chuối không dùng dây thật là thú vị và xinh xắn đúng không nào. Cùng thực hiện ngay nhé!
Cách gói bánh chưng không cần khuôn đẹp, ngon, có màu xanh
Nguyên liệu cần có
- 4kg gạo nếp
- 1kg đỗ xanh
- 1kg thịt ba chỉ
- 50 lá dong
- 2 bó dây lạt
- Gia vị: Muối, hạt tiêu, gừng, hành khô
- Dụng cụ: Bát tô, thau, dao, nồi inox…
Sơ chế các nguyên liệu
Gạo nếp: Mang đi ngâm với nước trong vòng 2 giờ. Vo sạch, để ráo rồi trộn cùng với 2 thìa cà phê muối.
Đỗ xanh ngâm trong nước 2 giờ cho đậu nở mềm, vo sạch, vớt ra rồi để ráo. Tiếp theo, bạn trộn đỗ xanh với 1 thìa cà phê muối rồi cho vào nồi hấp. Sau khi đỗ đã chín, các bạn lấy thìa đánh nhuyễn rồi nắm thành từng nắm nhỏ.
Thịt ba chỉ đem rửa sạch, thái thành miếng dày, dài khoảng 5 – 6cm rồi mang đi ướp với muối và hạt tiêu.
-
Cách gói bánh chưng không cần khuôn đẹp, ngon, có màu xanh
Lá dong: Rửa sạch rồi dùng khăn để lau cho khô lá. Tiếp theo, các bạn dùng dao (hoặc kéo) cắt bỏ bớt sống lá.
Các bước gói bánh chưng không cần khuôn
Bước 1: Gấp lá dong
Đặt 2 lá dong to vuông góc với nhau, đặt mặt có màu xanh đậm xuống dưới. Sau đó, bạn đặt tiếp 2 lá dong còn lại vuông góc với nhau nhưng mặt phải hướng lên trên.
Bước 2: Thêm gạo, đậu xanh và thịt lợn vào bánh chưng
Cho 1 bát gạo vào giữa phần lá đã được xếp rồi lấy một nửa nắm đỗ cho lên trên phần gạo đó, ấn nhẹ để nhân trũng xuống.
Đặt 1 – 2 miếng thịt vào giữa phần đỗ rồi cho nốt phần đỗ còn lại lên trên miếng thịt.
Đổ 1 bát gạo nếp lên trên phần nhân, dùng tay san ra sao cho gạo phủ kín nhân đỗ và thịt.
Bước 3: Gói bánh
Lấy tay gấp phần lá dong bên phải và bên trái lại, phần mép lá thừa có thể cắt đi hoặc có thể giấu vào bên trong.
Bóp 2 bên mép (phần đầu và phần cuối) của bánh chưng rồi gấp lại. Lưu ý: Các bạn vừa gập vừa vỗ nhẹ tay để bánh tạo thành hình vuông.
Lấy 2 sợi lạt buộc song song với nhau để giữ cho bánh chặt, lá không bị bung ra. Tiếp theo, các bạn buộc tiếp 2 chiếc lạt vuông góc với 2 lạt trên.
Cuối cùng bạn dùng tay để ấn 4 góc của bánh chưng để bánh chặt và vuông vắn.
Bước 3: Cách luộc bánh chưng ngon
Phần cuống thừa của lá dong, các bạn đem xếp xuống đáy nồi luộc bánh chưng để khi luộc bánh không bị cháy bánh.
Xếp bánh thẳng đứng vào nồi sao cho các bánh khít lại với nhau.
Đổ nước ngập bánh và luộc từ 10 – 12 giờ. Lưu ý: Trong quá trình luộc bánh, các bạn cần đảm bảo mức nước trong nồi luôn ngập bánh, cứ 1 giờ lại kiểm tra 1 lần, nếu thấy nước bị giảm thì có thể bổ sung thêm.
Bước 4: Vớt và bảo quản bánh chưng
Khi chín, các bạn vớt bánh chưng ra ngoài rồi thả vào chậu nước lạnh, lấy khăn lau thật sạch phần nhựa của mặt ngoài bánh.
Xếp bánh ra mâm rồi đặt thêm một chiếc mâm có vật nặng đè lên trên để ép bánh ra nước, giúp bánh chắc, mịn và phẳng đều.
Cách bảo quản bánh chưng được lâu
– Trước khi tiến hành gói bánh, bạn cần phải rửa kĩ lá gói bánh bằng nước sạch, trụng lá 1 lượt nhanh qua nước nóng để loại bỏ vi khuẩn, như vậy bánh sẽ giữ được lâu hơn.
– Chất bẩm từ thực phẩm khác dính vào bánh, dễ gây ra nấm mốc, ôi thiu. Do đó, bạn nên dùng dao sạch để cắt bánh, tránh tình trạng dao còn bám thực phẩm hay bụi.
– Trong khi gói bánh, bạn không nên gói bánh quá chặt tay hoặc quá lỏng. Nếu gói bánh quá chặt sẽ làm bánh dễ bị lại gạo. Còn nếu gói bánh quá lỏng, thì bánh khi nấu sẽ rời rạc và dễ bị hỏng hơn.
– Sau khi nấu chín bánh chưng, dùng nước sạch rửa lại bánh, để loại bỏ các chất nhựa có trong lá. Sau đó, treo bánh tại nơi thoáng mát, giúp bánh khô ráo hoàn toàn. Cuối cùng bạn đặt bánh lên một tấm bìa và dùng vật nặng ép bánh chặt lại hơn.
– Nếu bánh xuất hiện nấm mốc nhẹ ở bên ngoài lá gói, bạn có thể hơ bánh trên lửa nhằm loại bỏ nấm mốc, sau đó dùng màng bọc thực phẩm gói bánh lại và tiếp tục bảo quản.
– Bánh cần được luộc chín thật kỹ để gạo nếp nở thật đều, bánh mềm ngon và bảo quản được lâu. Sau khi luộc bánh chín bạn nên lấy bánh ra để bánh hơi nguội, rồi cho bánh vào một chậu nước sạch và rửa cho bánh hết lớp mỡ bên ngoài lá gói, giúp giữ bánh được lâu hơn.
– Nếu bánh có tình trạng khô cứng (lại gạo), bạn có thể mang bánh đi luộc nếu chưa bóc bỏ lớp vỏ hay hấp lại bánh để bánh được mềm dẻo, thơm ngon.
Lời kết
Trên đây là 6 cách gói bánh chưng mà Ngonaz đã tổng hợp cho bạn. Hãy chọn ra cách thực hiện phù hợp với mình và thực hiện ngay trong Tết này. Hi vọng các bạn thành công trong lần thử sức đầu tiên.
